Među patogenima koji uzrokuju bolesti maslina, osim gljiva, virusa i bakterija mogu se pojaviti i fitoplazme. Fitoplazme su prokariotski mikroorganizmi (Mollicutes) koji su svrstani u bakterije bez stanične stijenke i smješteni su unutar provodnih snopova (floema) zaraženih biljaka, uzrokujući fiziološke i patološke promjene. Na maslini su prvi put dokazane 1996. godine na području središnje i sjeverne Italije.
Opasni cvrčak
U Hrvatskoj, fitoplazme na maslinama još uvijek ne uzrokuju značajne štete pa u odnosu na ostale uzročnike bolesti nisu široko poznate. Međutim, u kontekstu ekonomske globalizacije i učestale ljudske aktivnosti važno je biti svjestan mogućeg širenja bolesti koje uzrokuju fitoplazme.
Fitoplazme prenose različiti insekti – vektori, poput cvrčaka i lisnih buha koji se hrane biljnim sokovima. Kada se jednom nađu unutar biljke, ometaju normalne fiziološke procese, što dovodi do pojave karakterističnih simptoma. U kontekstu prenošenja fitoplazmi na maslinama u literaturi se spominje cvrčak (cikada) roda Hyalestes koji je polifagan i hrani se većim brojem različitih biljaka, među kojima su i neke korovne vrste.
Različiti simptomi
Na maslini, prisutnost fitoplazmi može izazvati različite simptome, premda su posljedice u smislu nastanka značajnijih šteta rijetko ozbiljne, iako zaraza ponekad može dovesti do propadanja i sušenja čitave biljke. Neki od zabilježenih simptoma uključuju bifurkaciju mladica – nenormalno grananje kod kojeg se vrhovi mladica dijele na dva ili više dijelova, tzv. vještičje metle. Pojava lateralnih grana, kraćih postranih izbojaka (forma nalik na grm).
Higijena nasada
Održavanje higijene nasada se odnosi na redovito uklanjanje oboljelih ili „sumnjivih“ biljaka, a ukoliko se zaraza proširila na čitav nasad potrebno je isti iskrčiti jer može predstavljati trajan izvor zaraze. Prilikom obavljanja agrotehničkih zahvata poput rezidbe trebalo bi koristiti čist i ispravan alat, a sav odstranjeni zaraženi materijal uništiti.
www.maslinar.com
